Bölgelerarası gelişmişlik farklarının giderilmesi amacıyla uygulanan Cazibe Merkezleri Programı kapsamında, depremden etkilenen illerin tamamını kapsayacak şekilde genişletilecek. Depremde yeniden yapılan fabrika için 10 yıl sigorta prim muafiyeti var.
Cazibe Merkezleri Programı Kapsamında Yatırımların Desteklenmesi Hakkında Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Cumhurbaşkanı Kararı, Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Buna göre, Kahramanmaraş merkezli depremler dolayısıyla genel hayata etkili afet bölgesi ilan edilen Adıyaman, Elazığ, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Sivas’ın hasar gören ilçelerinde gerçekleştirilecek asgari 1 milyon 500 bin liralık yatırımlar, 6. Bölge teşviklerinden faydalanabilecek. Böylelikle bu iller Cazibe Merkezleri Programı kapsamına alınmış oldu. Bu illerde yapılacak yatırımlar, için faiz veya kar payı desteği, sabit yatırım tutarının yüzde 10’unu aşmamak kaydıyla 30 milyon lirayı geçemeyecek. Kararın yürürlüğe girdiği tarihten önce kullanılan, faiz veya kar payı desteğinden yararlanan krediler ve finansal kiralama borçlanmaları için, belirtilen sınırlar aşılmamak kaydıyla, uygulanan faiz veya kar payı desteği puanında değişiklik yapılmadan destek süresi sonuna kadar uygulama yapılacak.
Desteklerden, deprem nedeniyle hasar gören yatırımların yerine konulması amacıyla yapılacak yatırımlar, yatırım süresi devam eden ve tamamlama vizesi yapılmamış yatırım teşvik belgeleri kapsamındaki yatırımlar da dahil olmak üzere yeni yatırımlar yararlanabilecek.
Sanayi yapılarına kentsel dönüşüm şart
TÜGEM Başkan Yardımcısı ve İnşaat Yüksek Mühendisi Dr. Mustafa Koçak, deprem bölgesinde sadece konutlar değil, ticari yapılar, sanayi ve endüstriyel yapıların da yıkıldığını veya ağır hasar aldığını bu yüzden sanayi yapılarının yenilenmesinin zorunlu olduğunu söyledi. Koçak sözlerine şöyle devam etti; “Kentsel dönüşümün sadece konutlar için değil, ticari ve sanayi yapıları için de uygulanması gerekmektedir.
Özellikle İstanbul’da 50 yıllık 60 yıllık sanayi siteleri bulunmakta ve bu sanayi sitelerinin performans anlamında yetersiz olduğu görülmektedir. Her ne kadar bu yapıların konutlara nazaran daha sağlam inşa edilmiş olduğu düşünülse de, çoğu sanayi sitesinde ağır veya titreşimli makinelerin olması bu yapıların daha kısa sürede yaşlanmasına sebep olmaktadır. Kentsel dönüşüm teşviği kapsamında sadece konutlar için değil işyerleri için de teşvik bulunmaktadır. Eski yapıların sadece konut değil, sanayi yapıların da olmasından dolayı, sanayi siteleri, OSB’lerin yenilenmesi konusunda da adımlar atılması gerekmektedir.“
“Yeni sanayi siteleri daha sağlam”
Yeni sanayi sitelerinin deprem konusunda konutlara nazaran daha sağlam olduğunu söyleyen Mustafa Koçak, “Sanayi yapılarının az katlı olması, taşıyıcı sistem kesitlerinin daha geniş olması, daha büyük yüklere göre statik hesabının yapılması bu binaları daha sağlam hale getirmektedir. Ancak daha sağlam inşa edilseler de yıllar içerisinde binanın performansının düşeceği ve deprem etkisi altında dayanıksız hale geleceği de aşikardır. Bu yüzden özellikle 2000 yılı öncesinde inşa edilmiş sanayi yapılarının da performans analizlerinin yapılması, çıkan sonuçlara göre güçlendirilmesi veya kentsel dönüşüm kapsamında yenilenmesi olası bir depremde zararların ve kayıpların ortadan kalkması açısından çok önemlidir” ifadelerini kullandı.
Bu fabrikalar 9 şiddetindeki depreme dayanıyor
Tekirdağ bölgesinde depreme dayanıklı fabrika yatırımlarının arttığı bilgisini paylaşan Gayrimenkul Uzmanı Gülcan Altınay 9 şiddetindeki depreme dayanıklı fabrika ile ilgili bilgi verdi; “Bu fabrika hiçbir malzemeden kaçmadan maliyetleri kısmadan en yüksek depremi hesap ederek inşaa edilmiştir. Biliyorsunuz ki depremde zeminden sonra önemli konulardan birisi binanın taşıyıcı kolonlarıdır. Bu fabrikanın kolonları en şiddetli depremde sarsılmayacak şekilde hesaplanarak yapışmıştır. Fabrika zemininde kullanılan beton metreküpü, malzemenin kalitesi zemin statiği binanın saha betonları ve dış cephe panelleriyle birlikte kusursuz tasarlanmış özel bir binadır.”
OSB’lerde riskli binalar yenileniyor
Firma sahipleri fabrikalarına deprem analizi yaptırdıklarına dikkat çeken Altınay, “Riskli görülen binalarda güçlendirme yöntemine gidiliyor. Yıkılması gereken durumlarda üretimlerine devam edebilmeleri için yeni fabrika yatırımlarına hızla yöneliyorlar” diye konuştu.
